Za nami ósma już edycja Festiwalu Kultury Protestanckiej. W tym roku wydarzenia FKP skupiały się wokół szeroko pojętej wolności. Temat ten okazał się nie tylko interesujący dla widzów, ale także poruszający i aktualny – świadczy o tym frekwencja oraz aktywny udział w licznych wydarzeniach.
Bogaty program Festiwalu to efekt współpracy wrocławskich kościołów, instytucji i organizacji, które przygotowały łącznie ponad 20 wydarzeń i imprez. Konferencja naukowa, debata, spektakle i pokazy filmowe, koncerty, wystawy, wykłady, wycieczki czy imprezy o charakterze familijnym – każdy uczestnik mógł znaleźć coś interesującego dla siebie. Różnorodny był także charakter poszczególnych wydarzeń – od rozrywki, poprzez wydarzenia kulturalne i religijne, aż po spotkania naukowców i osób zajmujących się problemami społecznymi czy polityką.
VIII Festiwal Kultury Protestanckiej „Przestrzenie Wolności” rozpoczął się uroczystym nabożeństwem w ewangelickim kościele Opatrzności Bożej. Wzięli w nim udział duchowni ewangeliccy, ale też zaproszeni przedstawiciele innych kościołów chrześcijańskich, organizatorów i partnerów Festiwalu oraz licznie zgromadzeni parafianie i goście. Kazanie wygłosił biskup Jan Szarek. Uczestnicy nabożeństwa otrzymali też pamiątki w postaci ptaszków origami wykonanych przez dzieci ze Szkoły Podstawowej im. Marcina Lutra. Symbol ten towarzyszył nam przez cały Festiwal.
– Jako symbol tegorocznego Festiwalu wybraliśmy ptaka, a właściwie papierowego ptaszka origami. (…) Trzeba o niego dbać i traktować z dużą wrażliwością. Może łatwo się zniszczyć, jeśli jest nieodpowiednio traktowany. Zupełnie jak wolność. Jest piękna i wartościowa, ale łatwo ją stracić. – mówił prof. Wojciech Szczerba rektor EWST, przedstawiając ideę i symbolikę tegorocznego Festiwalu.
Pierwszy dzień VIII Festiwalu Kultury Protestanckiej zakończył się egzotycznym, orientalnym akcentem – koncertem zespołu The Piyut Ensemble w Synagodze pod Białym Bocianem. Kilkunastu artystów wykonujących utwory, w których żydowska poezja religijna łączyła się z rytmami Orientu, stworzyło spektakl porywający pod względem artystycznym i emocjonalnym. Nie zabrakło także tańców, do których chętnie włączali się uczestnicy koncertu.
Wolność była głównym tematem międzynarodowej konferencji naukowej, która odbyła się w Ewangelikalnej Wyższej Szkole Teologicznej we wtorek 7 maja. Konferencja, organizowana przez trzy wrocławskie uczelnie – Ewangelikalną Wyższą Szkołę Teologiczną, Uniwersytet Wrocławski oraz Papieski Wydział Teologiczny, zgromadziła prelegentów z Polski, Czech, Węgier, Malty i Stanów Zjednoczonych.
Przed rozpoczęciem obrad naukowych, miało miejsce wydarzenie o nieco innym charakterze – w EWST otwarta została wystawa poświęcona Albertowi Schweitzerowi.
Podczas czterech sesji prezentowane były różne aspekty i konteksty wolności. Temat był przedstawiany w ujęciu teologicznym, społeczno-antropologicznym, historycznym (ze szczególnym uwzględnieniem starożytności) czy wreszcie egzystencjalnym. Referaty wygłaszali przedstawiciele świata nauki reprezentujący różne dyscypliny i dziedziny naukowe takie jak teologia, filozofia, ekonomia i zarządzanie oraz nauki społeczne.
Podsumowaniem konferencji była wieczorna debata na Uniwersytecie Wrocławskim, w której udział wzięli ksiądz profesor Tomasz Halik z Uniwersytetu Karola w Pradze, Prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz, biskup Waldemar Pytel, zwierzchnik Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz Gość Specjalny – Ambasador Izraela Anna Azari. Na pierwszą część spotkania złożył się wykład ks. Halika „Trudna wolność” oraz refleksja na temat wolności ambasador Azari. W drugiej części uczestnicy spotkania odpowiadali na pytania o wolność zadawane przez moderatora i gospodarza – prof. Adama Jezierskiego, Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, a później także przez widzów. Dotyczyły one rozumienia wolności, jej znaczenia dla człowieka, jej różnych aspektów i odcieni. Nie zabrakło refleksji na temat współczesnego miejsca wolności w społeczeństwie – od wolności religijnej po polityczną poprawność i pozbawianie ludzi swobody wyboru zarówno na drodze prawa jak i manipulacji.
Wśród kulturalnych wydarzeń Festiwalu znalazły się seanse filmu „Storm. Opowieść o odwadze”, które odbyły się w Kinie Nowe Horyzonty we wtorek i w środę, gromadząc liczne grono widzów. Akcja filmu rozgrywa się w XVI wieku, w latach rewolucji religijnej zapoczątkowanej wystąpieniem Marcina Lutra oraz społeczno-kulturowej, u której genezy stoi wynalazek druku. Przed rozpoczęciem filmu ks. Paweł Meler z Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego wprowadził widzów w epokę historyczną. – To zupełnie inaczej, niż uczyć się z książek. Teraz wiem, że warto dowiedzieć się czegoś więcej o tamtych czasach, były naprawdę ciekawe – mówiła jedna z uczestniczek pokazu.
Interesujące okazało się także środowe spotkanie z Manfredem Richterem, autorem książki o Comeniusie. Wysoki poziom merytoryczny wykładu „Jan Amos Komeński w Polsce” był sumą ogromnej wiedzy autora, jego doskonałego porozumienia z tłumaczem – panem Januszem Wittem – oraz autentycznego zainteresowania publiczności.
Środa była również dniem artystycznych przeżyć, a to za sprawą koncertu „Warownym Grodem na jazzowo”, w wykonaniu zespołu „Jagodziński Trio” z udziałem Agnieszki Wilczyńskiej. Artyści porwali uczestników połączeniem liczących kilka wieków pieśni religijnych i zupełnie współczesnego jazzu. Koncert w luterańskim kościele Gustawa Adolfa podobał się zarówno starszemu pokoleniu, przyzwyczajonemu do tradycyjnych wykonań ewangelickich pieśni jak i młodzieży, która – dzięki bardziej współczesnym brzmieniom – odkrywała głębię i aktualność przesłania zawartego w starych tekstach.
W czwartek w Parafii Opatrzności Bożej miało miejsce kolejne spotkanie – projekcja filmu „Freya – miłość w czasach oporu”. Przykład bohaterów obrazu, małżeństwa von Moltke, posłużył jako punkt wyjścia do dyskusji o obywatelskiej odpowiedzialności i odwadze cywilnej. Dzięki filmowi na kwestie te można było spojrzeć z dość nietypowej perspektywy – młodego małżeństwa, właścicieli majątku w Krzyżowej (wówczas – Kreisau), gospodarzy spotkań niemieckiej grupy opozycyjnej – Kręgu z Krzyżowej. Podczas dyskusji uczestnicy zgodzili się, że odpowiedzialność cywilna, odwaga, szacunek i otwartość na dialog to wartości uniwersalne, które są tematem refleksji również dzisiaj.
We wtorek i w piątek grupy młodzieży również odbyły wędrówkę śladami historii. Tym razem poznali opowieści o ludziach, którzy byli związani z Wrocławiem a równocześnie stali się świadkami wolności. Każdy z dwóch spacerów rozpoczynał się na wrocławskim Nadodrzu, przy Domu Edyty Stein, prowadził przez Ostrów Tumski, Wyspę Piaskową i Stare Miasto, by zakończyć się w Synagodze pod Białym Bocianem. Ich uczestnicy poznawali nie tylko losy świadków wolności, ale także historię XIX i XX wiecznego Wrocławia. Uczestnicy byli zaciekawieni faktem, że bohaterowie spaceru wywodzili się z tak wielu środowisk, z różnych nurtów religijnych i reprezentowali różne grupy społeczne, pośrednio wskazując na wielokulturowość Wrocławia i jego bogatą historię.
W piątkowe popołudnie miało miejsce spotkanie w ramach Międzykulturowej Akademii Trzeciego Wieku, pt. „Biblia a nacjonalizm”. Prowadzący spotkanie dr Sławomir Torbus podał kilka przykładów w jaki sposób interpretacja niektórych fragmentów Pisma może prowadzić do wniosków, że wspiera ono idee nacjonalistyczne czy etnonacjonalistyczne. Równocześnie wskazał pewne paradoksy, które można zauważyć w Biblii jak na przykład koncepcja narodu wybranego w zestawieniu z równością wszystkich ludzi.
Podczas festiwalu nie brakowało także atrakcji dla najmłodszych. Jedną z nich był musical „Puzzle”, który w piątkowy wieczór zgromadził wielu młodych widzów w kościele Chrześcijan Baptystów przy ul. Kłodnickiej. Muzyczne przedstawienie, z zabawnymi, kolorowymi rekwizytami, mnóstwem piosenek, doskonałą choreografią i mądrym przesłaniem przyciągnęło dużo dzieci, które wraz z rodzicami śledziły przygody bohaterów. Dzieci dały się porwać do kolorowego świata teatru i z zapartym tchem śledziły rozwój akcji.
To nie wszystkie wydarzenia piątkowego wieczoru. W Parafii Opatrzności Bożej miało miejsce kolejne spotkanie autorskie – poświęcone mariologii w ujęciu Marcina Lutra. Podczas wykładu można było znacznie lepiej poznać stosunek Lutra do Matki Jezusa.
Wieczór zakończył się efektownym pokazem multimedialnym pt. „Wolna i Niepodległa”. Trwający kilkadziesiąt minut spektakl przedstawił dzieje naszego kraju za pomocą obrazu i muzyki. Ponad 100 obrazów i animacji połączonych z efektami laserowymi przedstawiane było na tle polskiej muzyki takich autorów jak Fryderyk Chopin, Wojciech Kilar, Stanisław Moniuszko i inni. Pokaz stanowił lekcję historii Polski ale także Wrocławia. Zaprezentowano sylwetki polskich znanych ewangelików, którzy przyczynili się do rozwoju naszego kraju działając w różnych dziedzinach nauki, gospodarki czy życia społecznego i politycznego. Na zakończenie pojawił się też akcent lokalny – kościół Opatrzności Bożej, w którym pokaz się odbywał oraz logo Festiwalu i jego tegoroczny symbol.
Na uczestników sobotniego festynu rodzinnego w Ewangelickim Centrum Diakonii i Edukacji im. Marcina Lutra czekało wiele atrakcyjnych form spędzania czasu. Każdy spośród blisko tysiąca gości mógł znaleźć coś, co sprawiło mu radość. Pod tytułem „Czasoprzestrzeń radości” kryło się kilka wydarzeń zorganizowanych przez ECDiE – oprócz festynu miało miejsce także uroczyste otwarcie Warsztatu Terapii Zajęciowej „Przystań” i wystaw poświęconych Reformacji: „500 lat protestantyzmu na Śląsku. Wierni w drodze – leśni kaznodzieje – dzieci w modlitwie”, „Here I stand. Marcin Luter, Reformacja I jej następstwa”, „500 lat Reformacji. Śladami Marcina Lutra”.
Sam festyn został przygotowany w taki sposób, by mogli bawić się na nim i najmłodsi i najstarsi. Tak też się stało. Piękna pogoda pozwoliła w pełni wykorzystać czas festynu i urok miejsca, w którym się odbywał. Sceneria pełna wiosennych kwiatów i zieleni dobrze współgrała z setkami ptaszków origami, które po raz kolejny towarzyszyły uczestnikom wydarzeń 8. FKP.
Po południu odbył się kolejny z koncertów – tym razem mogliśmy posłuchać chrześcijańskiego rapu w wykonaniu Mikołaja Papatoliosa, który brawurowo prezentował własne teksty zasłuchanej i entuzjastycznie reagującej publiczności. Energia wykonawcy udzieliła się widzom, zmieniając koncert we wspólną zabawę.
Ostatnie wydarzenie tegorocznej edycji Festiwalu Kultury Protestanckiej odbyło się w niedzielę 13 maja, w Narodowym Forum Muzyki. Harmonischer Gottesdienst – muzyczne nabożeństwo, czyli koncert muzyki barokowych kompozytorów w wykonaniu zespołu Overtone i tenora Macieja Gocmana w piękny sposób zwieńczył i podsumował osiem festiwalowych dni. Wydarzenie rozpoczęło się krótkim podsumowaniem kończącego się Festiwalu.
Koncert był hołdem dla barokowych, związanych z Reformacją muzyków: D. Buxtehude, S. Capricornusa, P. H. Erlebacha, J. S. Bacha oraz G. P. Telemanna. Ich kompozycje, zagrane i zaśpiewane w Sali Czerwonej NFM przeniosły słuchaczy w czasie. Podróż tę zawdzięczamy zespołowi Overtone oraz tenorowi Maciejowi Gocmanowi. Wśród wykonanych utworów znalazły się takie perły muzyki barokowej, jak Toccata G-dur Jana Sebastiana Bacha, czy kantata Packe dich, gelähmter Drache Georga Philippa Telemanna. Drugi z wymienionych utworów kończył cały koncert i został później powtórzony na bis, którego długimi oklaskami domagała się publiczność.
Festiwal Kultury Protestanckiej stał się również wydarzeniem medialnym – między innymi dzięki wsparciu naszych Patronów Medialnych oraz patronatowi Miasta Wrocławia i Prezydenta Rafała Dutkiewicza.
Na koncerty, nabożeństwa, spektakle zapraszały też serwisy informujące o wydarzeniach oraz sami organizatorzy. Wydarzenia FKP zapowiadały serwisy internetowe, a organizatorzy mieli możliwość opowiadać o nich w mediach. Bardzo wiele osób dowiadywało się o FKP i poszczególnych punktach programu za pomocą mediów społecznościowych.
Serdecznie dziękujemy wszystkim Patronom Honorowym, Organizatorom, Współorganizatorom, Partnerom i Patronom medialnym za wkład w organizację tak wielkiego przedsięwzięcia. Nade wszystko jednak chcemy podziękować uczestnikom których obecność, aktywność i zadowolenie wyrażane po poszczególnych wydarzeniach zawsze są dla nas ogromną nagrodą i motywacją na przyszłość.
tekst i zdjęcia: FKP